Πέμπτη 21 Αυγούστου 2025

Αντώνη Δ. Βασιλάκη: Ύβρις, Ιστορία, Τραγωδία και Ελευθερία


Ἀντώνη Δ. Βασιλάκη
Ὕβρις, Ἱστορία, Τραγωδία καὶ Ἐλευθερία: ἀπὸ τὴ θυσία τῆς ἐλευθερίας στὴν ἐλευθερία τῆς θυσίας  
Από το Περιοδικό ΘΕΟΛΟΓΙΑ, Ἰανουάριος - Μάρτιος 2025. 

   

Ο Αντώνης Δ. Βασιλάκης γεννήθηκε στην Κέρκυρα και είναι Διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, του οποίου είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής και της Θεολογικής Σχολής. Παράλληλα, σπουδάζοντας και μουσική έλαβε και τα πτυχία Ωδικής, Αρμονίας, Αντίστιξης, Φούγκας, και τα διπλώματα Σύνθεσης και Βυζαντινής μουσικής. Μετά την συμπλήρωση των σπουδών του με υποτροφία στα ελβετικά Παν/μια της Bern και Basel επέστρεψε στην Ελλάδα και δίδαξε φιλολογία και μουσική στη Ριζάρειο Σχολή, καθώς και σε διάφορα Ωδεία, ενώ για ένα διάστημα αναπλήρωσε τον Καθηγητή Φιλοσοφίας και Ακαδημαϊκό Ε. Μουτσόπουλο σε παραδόσεις Φιλοσοφίας της Τέχνης στο Παν/μιο Αθηνών. Δημιούργησε μουσικά συγκροτήματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, διευθύνοντας μεταξύ των άλλων και τη Δημοτική Χορωδία Κερκύρας. Επί 33 χρόνια περίπου διηύθυνε την Χορωδία και την Ορχήστρα του Παν/μίου Αθηνών, διδάσκοντας έργα όπως καντάτες του J.S. Bach, το Μεσσία του G.F. Händel, την όπερα Διδώ και Αινείας του H. Purcell, τα ορατόρια Gloria και Magnificat του A. Vivaldi, κοντσέρτα Ευρωπαίων συνθετών, μουσική Επτανησίων συνθετών, όπως του Ν.Χ. Μαντζάρου (βλ. https://www.ert.gr/ert-arxeio/nikolaos-mantzaros-12-aprilioy-1872/), καθώς και άλλων Ελλήνων σύγχρονων συνθετών και βυζαντινών μελωδών, δίδοντας συναυλίες στο Παν/μιο Αθηνών, στο Ηρώδειο, στο Μέγαρο Μουσικής, σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις και Πανεπιστήμια, καθώς και στην ελληνική επαρχία. Έως τώρα έχει γράψει κυρίως μουσική σε αρχαίο ποιητικό λόγο (τραγωδία), καθώς και σε κείμενα νεοελλήνων ποιητών για φωνητικά και ορχηστρικά σχήματα. Συγχρόνως μετέχει σε συνέδρια και κύκλους φιλοσοφικών διαλέξεων.

Τρίτη 19 Αυγούστου 2025

Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ


"Η αναζήτηση του υπερβατικού στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη" 
Του Νίκου Παλουμπιώτη 
Επίσκεψη στην ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη και μια συνομιλία μαζί του για τα υπαρξιακά ζητήματα του ανθρώπου, σύμφωνα με τη δική του ματιά. Μια επίσκεψη σε οικείο χώρο και μια απόπειρα μικρή να γνωρίσουμε το έργο του και τη σκέψη του. Είναι, που λέει ο λόγος, μια ξενάγηση και μια περιπλάνηση σε ένα φωτεινό τόπο, γνωστό και ως «λυρικός χώρος». 
Το 1943, μέσα στην κατοχή, δημοσιεύεται ο Ήλιος ο Πρώτος του Ελύτη μαζί με την Αμοργό του Νίκου Γκάτσου. Μέσα στο ζοφερό τοπίο της τότε πραγματικότητας, ένα χαρισάμενο ελληνικό φως, μια λυρική αντίσταση. Δεν είναι τυχαίο, όπως πολύ σωστά διέγνωσε ο Ελύτης, ότι τα χρόνια εκείνα και αμέσως τα μετά, είχαν να εκπέμψουν θαλασσινά μηνύματα.
Ολόκληρο το κείμενο στη συνέχεια.

 

Δευτέρα 18 Αυγούστου 2025

ΜΝΗΜΗ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΤΑΜΟΥΛΗ: Ο Μάνος Χατζιδάκις μάθημα στη Θεολογική Σχολή


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου
Ενοχλήθηκαν… ευσεβείς τινες εν Ελλάδι από την είδηση που δημοσίευσε στις 12 Ιουνίου 2010 η εφημερίδα Φιλελεύθερος της Κύπρου ότι από τον προσεχή Σεπτέμβριο στην Γ΄ Λυκείου «ο εκπαιδευτικός θα μπορεί να χρησιμοποιεί και άλλα μέσα εκτός από το βιβλίο των Θρησκευτικών». Σημειώνει ενδεικτικά ο καθηγητής Σταύρος Φωτίου ότι μπορεί να βάλει στους μαθητές να ακούσουν το τραγούδι «Ο εφιάλτης της Περσεφόνης» σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι και στίχους Νίκου Γκάτσου, που χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα πιο οικολογικά τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ. 
Αλλά σκέπτομαι και τον σπουδαίο καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ Νίκο Ματσούκα (1934–2006), ο οποίος είχε γράψει για ένα ξεχωριστό τραγούδι του Χατζιδάκι: 
Η μπαλλάντα του Ούρι, σε στίχους Νίκου Γκάτσου και μουσική του Μάνου Χατζιδάκι, πέρα από την απαράμιλλη αισθητική δόνηση, που προσφέρει στον καθένα, αποτελεί μια ποιητική και μουσική δημιουργία με συνταρακτικές μεταφυσικές προεκτάσεις. Με έναν τρυφερό σπαραγμό, ελαφρό και απαλό ωστόσο, αλλά σε ένα κλίμα χαρμολύπης, ο παραπονούμενος μας λέει πως δεν μπορεί ν’ αρνηθεί τη μάνα γη αφήνοντας της ζωής το φως το ξανθό, και να πάει να σμίξει με τον ουρανό, αυτόν τον μακρινό φίλο. Δεν ξέρω άλλη ποίηση και μουσική, που να παριστάνουν τόσο ζωντανά και αληθινά το τραγικό σκίσιμο μακρινού φίλου ουρανού και μάνας γης. Προσωπικά —και αυτό αποτελεί αυστηρά προσωπική μου κρίση— μόνο στα περιώ- νυμα ιδιόμελα του Ιωάννη του Δαμασκηνού βρήκα μια τέτοια τραγική αλήθεια. (Νίκος Ματσούκας, Πολιτισμός αύρας λεπτής, Το Παλίμψηστον, Θεσσαλονίκη 2000, σ. 379) 
Πάντως, ούτε ο Μάνος Χατζιδάκις θα φανταζόταν ποτέ, νομίζω, ότι θα αποτελούσε εξεταστέα ύλη για τους φοιτητές του καθηγητή της Δογματικής στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ Χρυσόστομου Σταμούλη.
Το κατ’ επιλογή υποχρεωτικό μάθημα είχε τίτλο: «Συναντήσεις Ι: Αντιβολές και αντανακλάσεις της Ορθόδοξης θεολογίας με το τραγούδι, την ποίηση και τη λογοτεχνία. Σπουδή στον Μάνο Χατζιδάκι, τον Ιωάννη Τσαρούχη, τον Γιώργο Θέμελη, τον Τάσο Λειβαδίτη και τον Κυριάκο Χαραλαμπίδη» και στην ύλη του περιλαμβάνονταν τα βιβλία του Μάνου Χατζιδάκι Τα σχόλια του Τρίτου και Ο καθρέφτης και το μαχαίρι· του Γιάννη Τσαρούχη Εγώ ειμί πτωχός και πένης· και του Χρυσόστομου Σταμούλη Άσκηση αυτοσυνειδησίας. Μελετήματα Δογματικής Θεολογίας· Θεολογία και τέχνη και Η γυναίκα του Λωτ και η σύγχρονη Θεολογία. 
Ο καθηγητής και μουσικός Χρυσόστομος Σταμούλης στον δρόμο που χάραξε ο δάσκαλός του, ο μεγάλος Νίκος Ματσούκας! Του διαλόγου της Θεολογίας με το σήμερα και τον πολιτισμό του. Απ’ όπου δεν μπορεί να λείπει ο Μάνος Χατζιδάκις. Εκείνος που μας εξήγησε τόσο εύστοχα γιατί είναι «ανακουφιστικό» το «Χριστός Ανέστη» σε μια Ελλάδα που σε ρυθμό εμβατηρίου δεν πεθαίνει ποτέ: 
"Κι ήρθε ένα Μεγάλο Σάββατο, έτσι καθώς παρακολουθούσα τη λειτουργία της Αναστάσεως σαν τυπικός χριστιανός κι εγώ, μ’ όλες τις ένοπλες δυνάμεις παρούσες και γυαλιστερές, που μου ξαναθύμισαν το γνωστό εμβατήριο της εθνικής μας υπερηφάνειας «Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει» - τ’ άκουγα μέσα μου καθώς την ίδια στιγμή ηκούγετο το ανακουφιστικό «Χριστός Ανέστη», ενώ μερικοί εύζωνοι, τιμητική φρουρά, χαμογελούσαν αμήχανα και ηλιθίως. Σκέφθηκα, σαν κάτι να φωτίστηκε μέσα μου, εφόσον η Ελλάδα δεν πεθαίνει ποτέ, πάει να πει πως και ποτέ δεν θα αναστηθεί. 
Πώς θα ’ναι αιώνια δίχως ανάσταση, μια και δεν δέχθηκε ποτέ της να πεθάνει. Τότες άρχισα να καταλαβαίνω, καθώς ο κόσμος έφευγε βιαστικά με το «Χριστός Ανέστη» στα χείλη του, και την Ελλάδα και το εμβατήριο και την Ανάσταση κατά κάποιο τρόπο. 
Ψέματα η Ελλάδα πως τάχα δεν πεθαίνει ποτέ. 
Ψέματα το εμβατήριο για μια μη θνήσκουσα Ελλάδα. 
Ψέματα και η Ανάσταση για μια περίπτωση χώρας μη θνήσκουσας και μη αναστημένης, αλλά γενναίως επαρμένης. Τώρα γιατί η Ελλάδα ειδικά βρίσκεται τόσο στενά συνδεδεμένη με τη γιορτή του Πάσχα, είναι ένα άλλο ερώτημα που απαιτεί μια κάποια απόκριση. Είτε από μας είτε από τους ασκητές του Αγίου Όρους. Κάτι περισσότερο θα γνωρίζουν αυτοί για μας, αφού έχουν την άνεση να μας παρατηρούν με ψυχραιμία χρόνια και αιώνες τώρα. Λοιπόν τα Πάσχα των Ελλήνων, ίσως λόγω στρατώνων, λόγω τσάμικου και λόγω φαλλοκρατικής λεβεντιάς που άνετα επιδεικνύουν οι πολιτικοί μας αρχηγοί όταν καταδέχονται με τόση «δημοκρατικότητα» να συγχορέψουν με τους φαντάρους και να τσουγκρίσουν πασχαλινά αυγά. (Άλλη μια μελαγχολική εικόνα της εθνικής μας εθιμοτυπίας που, θυμάμαι από παιδί, μου προκαλούσε μιαν ακατάσχετη διάθεση για κλάμα. Ένα κλάμα που δεν έλεγε να σταματήσει και που κανείς δεν θα ήταν σε θέση να εξηγήσει). Όπως και να το δούμε το «ψέμα», ένα είναι σίγουρο και αδιαφιλονίκητο: πως η Ελλάδα σε ρυθμό εμβατηρίου δεν πεθαίνει ποτές" (Το Τέταρτο, τχ. 1, Μάιος 1985)
[Από το βιβλίο του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου "ΤΑ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΚΑ", Αθήνα 2023]

Κυριακή 17 Αυγούστου 2025

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟ (ΒΙΝΤΕΟ)

Η Πλατυτέρα στον Άγιο Γεώργιο Ν. Ψυχικού - Φωτογραφία: Γεώργιος Βλαντής 

Αποστολικό Ανάγνωσμα από τον Γιάννη Χριστόπουλο, τενόρο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. 
Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού, Κυριακή 17 Αυγούστου 2025. 
Κυριακή Ι΄ Επιστολών: Α΄ Κορ. δ’ 9-16 
Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις. Ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ· ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί· ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. Ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί· λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα,βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι. Οὐκ ἐντρέπων ὑμᾶς γράφω ταῦτα, ἀλλ᾿ ὡς τέκνα μου ἀγαπητὰ νουθετῶ. Ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ ᾿Ιησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε.             

    
Βίντεο: Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος. 

Σάββατο 16 Αυγούστου 2025

Ο Μ. ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΓΕΩΡΓΙΟ Ν. ΨΥΧΙΚΟΥ (ΒΙΝΤΕΟ)


Την Πέμπτη 14 Αυγούστου 2025, στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Νέου Ψυχικού τελέστηκε ο Μέγας Εσπερινός της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, προεστώτος του προϊσταμένου του Ναού αρχιμ. Μιχαήλ Σταθάκη. 
Έψαλαν ο Γιάννης Χριστόπουλος, τενόρος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, ο Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος, α' ψάλτης του Ναού και ο Λιβανέζος θεολόγος Ρόνι Μπου Σάμπα. 
Βίντεο: Κατερίνα Λεονάρδου.

 

Παρασκευή 15 Αυγούστου 2025

"ΘΕΟΤΟΚΙΑ" ΜΕ ΤΗΝ ΦΕΝΙΑ ΠΑΠΑΔΟΔΗΜΑ


Η πολυτάλαντη Φένια Παπαδόδημα (ηθοποιός, τραγουδίστρια, συνθέτης, σκηνοθέτης σινεμά) καταπιάστηκε με πύρινο ζήλο και θαυμαστά αποτελέσματα και με την εκκλησιαστική βυζαντινή μουσική. Σπούδασε και την εξασκεί εν ψαλτηρίω. Η προσέγγισή της είναι ουσιαστική και γι’ αυτό αληθινή. 
Καρπός της μαθητείας της στην «μουσική των αγγέλων», κατά τον κυρ Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, ο ψηφιακός δίσκος που μόλις κυκλοφόρησε, με τίτλο «ΘΕΟΤΟΚΙΑ I». 
Πρόκειται για την ερμηνεία των οκτώ δογματικών Θεοτοκίων, δηλαδή των ιδιομέλων των εσπερίων του Εσπερινού της Κυριακής (ένα για κάθε ήχο), στο μέλος του Ιωάννου Πρωτοψάλτου. Στο cd προτάσσεται και το δημοφιλές Θεοτοκίο «Την ωραιότητα της παρθενίας σου…», σε ήχο γ’, 
Η Φένια Παπαδόδημα ψάλλει με εσωτερικότητα και με ποικίλματα που της ταιριάζουν, και τα οποία αποδίδει με ακρίβεια, αλλά και με τον προσωπικό της τρόπο. 
Επεξεργασία ήχου: Γιώργος Παλαμιώτης. 
Ολόκληρο το cd ακούστε ΕΔΩ
Παραθέτουμε εδώ το Θεοτοκίο του α’ ήχου «Την παγκόσμιον δόξαν…» και το Θεοτόκιο «Την ωραιότητα της παρθενίας σου…», καθώς και ένα απόσπασμα από το Θεοτοκίο "Τις μη μακαρίσε σε..." σε ήχο πλ. β΄. 

.      
 
 

 Δείτε και την συνέντευξη που μου παραχώρησε η Φένια Παπαδόδημα, στο πλαίσιο των εκπομπών μου "Προς Εκκλησιασμόν".

 

Τετάρτη 13 Αυγούστου 2025

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΑΘΩ ΔΗΜΟΥΛΑ: Σαράντα χρόνια από τον θάνατό του

artwork: Ιωάννης - Πορφύριος Καποδίστριας 


Τετάρτη 1 Οκτωβρίου 2025, 7 μ.μ. 
Αίθουσα Διδασκαλίας της Μουσικής Βιβλιοθήκης του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 
Ομιλητές: 
Έλση Δημουλά 
Βασιλική Δημουλά 
Άθως Δημουλάς 
Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος 
Ποιήματα του Άθου Δημουλά στα Αραβικά από τον Roni Bou Saba 
Μελοποιημένη ποίηση του Άθου Δημουλά από τους συνθέτες: Δημήτρη Μηνακάκη, Θεοδώρα Μαγγίνα (Α΄εκτέλεση) 
Ερμηνεύουν: 
Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 
Θεόδωρος Τοσουνίδης, φλάουτο 
Γιώργος Μαρκάλας, πιάνο 
Παραγωγή: Καλλιτεχνικό Σύνολο «Πολύτροπον»
Είσοδος ελεύθερη


Άθως Δημουλάς (1921-1985) 
Ο Άθως Δημουλάς γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο Πολιτικός Μηχανικός και συνέχισε τις σπουδές του με υποτροφίες στο εξωτερικό (Βέλγιο, Αγγλία, Γαλλία), ειδικευόμενος στις Στατικές Κατασκευές και τη Σιδηροδρομική. Μετά την επιστροφή του στην Αθήνα εργάστηκε ως πολιτικός μηχανικός και διευθυντής στους Σιδηροδρόμους. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1951 με την έκδοση της πρώτης του ποιητικής συλλογής που είχε τίτλο "Ποιήματα". Τιμήθηκε με το Β΄ Κρατικό βραβείο Ποίησης (1966 για τη συλλογή "Άλλοτε και αλλού"). Έργα του μεταφράστηκαν στα αγγλικά και τα πολωνικά. 
Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Άθου Δημουλά βλ. Αργυρίου Αλεξ., "Άθως Δημουλάς", στο "Η ελληνική ποίηση· η πρώτη μεταπολεμική γενιά", σ. 530. Αθήνα, Σοκόλης, 1982 και Γεράνης Στέλιος, "Δημουλάς Άθως", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 6, Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. [1968].

Τρίτη 12 Αυγούστου 2025

ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΥΡΙΩΝ ΣΤΗ ΝΑΞΟ


Το Σάββατο 9 Αυγούστου 2025 πραγματοποιήθηκε μια μουσικοποιητική εκδήλωση, με αφορμή την πανσέληνο του Αυγούστου, και τίτλο ΑΝΕΤΕΙΛΕΝ ΜΕΝ Α ΣΕΛΛΑΝΑ, στο Αρχαίο Ιερό των Υρίων στη Νάξο. 
Το πολυπληθές κοινό που κατέκλυσε τον αρχαιολογικό χώρο, παρακολούθησε μια ξεχωριστή Μουσική Ποιητική διαδρομή από την Σαπφώ στα ποιήματα και τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη, στις μουσικές του Ντεμπυσί και του Αλέξανδρου Καλογερά. 
Ερμήνευσαν: 
Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 
Γιάννης Φιλιππουπολίτης, πιάνο 
Χρήστος Γιώνας, πιάνο 
Νίκος Μαυρίδης, βιολί 
Καθλήν Καλογερά, βιόλα 
Απαγγελία: Μιχάλης Καλαϊτζής 
Καλλιτεχνική επιμέλεια προγράμματος: Παναγιώτης Ανδριόπουλος και Αλέξανδρος Καλογεράς
Φωτογραφίες: Κωνσταντίνος Καλογεράς. 


Δευτέρα 11 Αυγούστου 2025

ΟΙ ΠΑΝΑΓΙΕΣ ΤΟΥ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΕ Ο ΕΛΥΤΗΣ


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου

Το δοκίμιο του Οδυσσέα Ελύτη "Η μαγεία του Παπαδιαμάντη" πρωτοεκδόθηκε από τις εκδόσεις Ερμείας το 1976. Το εξώφυλλο και η διακόσμηση του βιβλίου ήταν του Γιάννη Μόραλη. 
Δέκα χρόνια αργότερα (1986), το δοκίμιο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Γνώση». 
Το 1996 έγινε η έκδοση του δοκιμίου από τις εκδόσεις Ύψιλον, σε επιμέλεια του Άρη Μπερλή. 
Το δοκίμιο, τελικά, συμπεριλήφθηκε στον τόμο με πεζά του ποιητή «Εν λευκώ». 
Ο Ελύτης επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι ο Σκιαθίτης πεζογράφος είχε τρισδιάστατη αίσθηση της ακοής: «με τη μια διάσταση άκουγε τους αγέρηδες και τον παφλασμό των κυμάτων, με την άλλη την ελληνική λαλιά στην αρχική φθογγολογική της σύσταση, και με την τρίτη τον κόσμο των νοημάτων από της Ιωνίας τους καιρούς κι εδώθε». Από τις αναφορές του Ελύτη προκύπτει η οριακή απλότητα του κοσμοκαλόγερου της λογοτεχνίας, η πλήρης ανεξαρτησία του από τα υλικά αγαθά και τον έξω κόσμο, καθώς και η ιδιαίτερη σχέση του με το νησί του, που στο έργο του παίρνει «τη σημασία ολόκληρης ηπείρου». 


Ιδού μερικά αποσπάσματα από το περίφημο δοκίμιο του Ελύτη. 
"Ο Παπαδιαμάντης εστάθηκε απατηλός. Και απέχει τόσο από την εικόνα που δίνει ο ίδιος για τον εαυτό του όσο απέχει, θα λέγαμε, η ολιγάρκειά του από τον ασκητισμό. 
... Nα πού βρίσκεται η αληθινή μαγεία του Παπαδιαμάντη. Δε ζητά να τεντώσει τα νεύρα μας, να σείσει πύργους και να επικαλεστεί τέρατα. Οι νύχτες του, ελαφρές σαν το γιασεμί, ακόμη κι όταν περιέχουν τρικυμίες, πέφτουν επάνω στην ψυχή μας σαν μεγάλες πεταλούδες που αλλάζουν ολοένα θέση, αφήνοντας μια στιγμή να δούμε στα διάκενα τη χρυσή παραλία όπου θα μπορούσαμε να 'χαμε περπατήσει χωρίς βάρος, χωρίς αμαρτία. Είναι εκεί που βρίσκεται το μεγάλο μυστικό, αυτό το "θα μπορούσαμε" είναι ο οίακας που δε γίνεται να γυρίσει, μόνο μας αφήνει με το χέρι μετέωρο ανάμεσα πίκρα και γοητεία, προσδοκώμενο και άφταστο. "Σα να 'χανε ποτέ τελειωμό τα πάθια και οι καημοί του κόσμου". 
... Η ποιητική νοημοσύνη του Παπαδιαμάντη διατρέχει τις σελίδες του, συνεγείρει και μαγνητίζει τις λέξεις, τις υποχρεώνει να συναντηθούν σε μια φράση όπως ο αέρας τα λουλούδια σ' έναν αγρό. Παράξενη ελευθερία που η συμβατική αντίληψη για τη σύνταξη του άλλου Σκιαθίτη [δηλ. του Μωραϊτίδη] δεν της επιτρέπει ν' απλωθεί. Αυτές οι νησίδες των παρομοιώσεων και των μεταφορών που αφθονούν στα κείμενα του πρώτου, χωρίς ποτέ να τα μεταβάλλουν σε πεζοτράγουδα, κάποτε και οι απλές περιγραφές, με μια μόνον, ίσως, ανάμεσά τους ανορθοδοξία (που κι αυτήν είναι δύσκολο να την εντοπίσεις με την πρώτη ματιά), τέλος μερικές, κατά μέρη άνισα, εισβολές της δημοτικής, απροσδόκητες, αρκούν, για ν' αποσπάσουν τη γλώσσα αυτή απ' την παγερότητα και να κυματίσουν την επιφάνειά της μ' έναν τρόπο που δεν έχει τον όμοιό του στα πεζογραφήματα της εποχής."


Το δοκίμιο του Ελύτη για τον Παπαδιαμάντη συμπληρώνει, θα λέγαμε, το ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ του Ελύτη. Ο Ελύτης ανθολογεί αποσπάσματα διηγημάτων του Σκιαθίτη, κι έτσι κατανοούμε σε ένα βαθμό τι είναι αυτό που ο Ελύτης έβρισκε στον Παπαδιαμάντη. 
Στο Ανθολόγιο συναντούμε και διηγήματα της Παναγιάς. 
Γλυκοφιλούσα, Κατευοδώτρα, Κουνίστρα.
Ο Ελύτης ανθολογεί και βάζει δικούς του τίτλους στα αποσπάσματα. 
Έτσι έχουμε: 
- «Το σπιτάκι στη θάλασσα» από το διήγημα «Η Γλυκοφιλούσα» 
- «Το εξωκκλήσι της Παναγιάς της Κατευοδώτρας» από «Τ’ αγνάντεμα» 
- «Η Παναγία η Γλυκοφιλούσα» από το διήγημα «Η Γλυκοφιλούσα» 
- «Ο νεκρός ταξιδιώτης», από το ομώνυμο διήγημα, όπου υπάρχει εκτενής αναφορά στην Παναγία την Κουνίστρα ή Κ΄νιστριώτισσα. 


Σάββατο 9 Αυγούστου 2025

"ΑΝΕΤΕΙΛΕΝ ΜΕΝ Α ΣΕΛΛΑΝΑ" - ΑΠΟΨΕ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΥΡΙΩΝ ΣΤΗ ΝΑΞΟ


ΑΝΕΤΕΙΛΕΝ ΜΕΝ Α ΣΕΛΛΑΝΑ 
Αρχαίο Ιερό των Υρίων Νάξου
Απόψε, Σάββατο 9 Αυγούστου 2025, 21:00 
Από την Σαπφώ στα ποιήματα και τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη, από τους Αρχαιοελληνικούς Ύμνους στον Μπαχ, τον Ντεμπυσί και τον Αλέξανδρο Καλογερά. 
Με το ολόγιομο φεγγάρι στο αρχαίο Ιερό των Υρίων, μία διαδρομή γεμάτη εκπλήξεις, αναπάντεχες στροφές και αποκαλύψεις. 
Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 
Γιάννης Φιλιππουπολίτης, πιάνο 
Χρήστος Γιώνας, πιάνο 
Νίκος Μαυρίδης, βιολί 
Καθλήν Καλογερά, βιόλα 
Απαγγελία: Μιχάλης Καλαϊτζής 
Επιμέλεια: Παναγιώτης Ανδριόπουλος και Αλέξανδρος Καλογεράς

Παρασκευή 8 Αυγούστου 2025

ΤΡΑΓΟΥΔΩΝΤΑΣ ΣΤΟ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΑΟΥ


Φεστιβάλ Πάου 
Μια ακόμα πανέμορφη βραδιά με εξαιρετικούς μουσικούς (28 Ιουλίου 2025). 
Τα τραγούδια του Νίκου Γεωργάκη στο πρώτο μέρος, με τον Νίκος Γεωργάκης στη φωνή και την κιθάρα. Μαζί του η υπέροχη Δάφνη Πανουργιά στο τραγούδι, ο Κυριάκος Γκουβέντας στο βιολί, ο Γιάννης Παπαστεργίου στο βιολί και το μαντολίνο και η Ντόλυ Λιανά στο πιάνο και τα κρουστά. Φιλικά συμμετείχε και η Μαρία Θωίδου. 
Στο δεύτερο μέρος η Irene Kalisvaart σε ένα τραγούδι με κιθάρα και φωνή, ο Αλέξανδρος Ιωσηφίδης στο πιάνο μαζί με τη Δάφνη Πανουργιά στη φωνή, η Κατερίνα Δούκα στη φωνή και ο Wouter Vanderbeele Wouter στο βιολί, το εργαστήρι παραδοσιακού τραγουδιού με απόφοιτους των Synola με εισηγήτρια την Κατερίνα Δούκα και μια έκπληξη: ο Δημήτρης Μυστακίδης στην κιθάρα και τη φωνή, ο Γιάννης Αλεξανδρής στη φωνή και την κιθάρα και ο Κυριάκος Γκουβέντας, μας χάρισαν ένα τραγούδι. 
Ακολούθησε το τραγούδι του Χριστόφορου Σταμούλη στο μπουζούκι και τη φωνή και το Γιώργο Τσαμαντά στην κιθάρα. Το τραγούδι γράφτηκε για την Πάου και τα βιώματα των φοιτητών. Στο ρεφρέν συμμετείχε σύσσωμη η ομάδα των Synola, που παρέμεινε να τραγουδήσει μαζί με τους μουσικούς του Νίκου Γεωργάκη το τελευταίο δικό του τραγούδι. Μαζί μας και η Σελήνη Κάππα. 


Στο opening act ακόμη μια έκπληξη με τον Κυριάκο Γκουβέντα στο βιολί και τον Παναγιώτη Ανδριόπουλο στους ψαλμούς και το τραγούδι. 
Στο video art ο Αλέξανδρος Σεϊταρίδης. 
Τιμήσαμε την Ειρήνη, τη συλλογικότητα και έναν πιο βαθύ τρόπο να ζούμε τη μουσική! Ευχαριστούμε τα Synola (Μουσικά Σύνολα Πανεπιστημίου Θεσσαλίας) για τον υποδειγματικό εθελοντισμό και τις μουσικές συμμετοχές: Γαρυφαλλιά Τόλλιου, Ολυμπία Κόλλια, Ρήγας Πλαγεράς, Κωνσταντίνος Χαντζόπουλος, Γιώργος Τσιαμαντάς, Μαρία Χονδρογιάννη, Μυρτώ Παπούλια, Θάλεια Βούρου, Κωνσταντίνος Ανδρικόπουλος, Λεωνίδας Χατζηκωνσταντής, Λουκία Κουτέρη, Νίκος Κολοβελώνης, Αρκάδιος Γιώτης, Χριστόφορος Σταμούλης, Άννα Στούπα, Βιβή Γουσέτη, Αλέξανδρος Σαχινίδης, Χριστίνα Χαραλαμπίδου, Αναστάσης Μισαηλίδης και τους απόφοιτους Λευτέρη Κωνσταντίνου, Φιλιώ Αζαριάδη, Άννα Θωίδου, Νανά Κούλη, Δέσποινα Αριστείδου. 
Ευχαριστούμε τον Φοίβο Θεοδωρίδη για το φωτογραφικό υλικό. 


Πέμπτη 7 Αυγούστου 2025

ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΑΝΔΡΕΑ & ΛΟΥΚΑ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΩ ΖΗΡΙΑ ΥΠΟ ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΥ


Το Διεθνές Ίδρυμα Γιάννη Κουτσοχέρα και Λένας Στρέφη - Κουτσοχέρα, με την υποστήριξη του Δήμου Αιγιαλείας και του Πολιτιστικού Συλλόγου Φίλων Άνω Ζήριας, διοργανώνει συναυλία του Ανδρέα & Λουκά Αδαμόπουλου, με τον τίτλο: “Στου τραγουδιού την κόψη”. 
Πρόκειται για ένα αφιέρωμα στους Μίκη Θεοδωράκη & Μάνο Χατζιδάκι - με αφορμή και τα 100 χρόνια από τη γέννησή τους - βασισμένο πάνω σε τρεις ιστορικές παραστάσεις: “Όμορφη Πόλη”, “Οδός Ονείρων” & “Μαγική Πόλις”. 
Μέσα από τραγούδια - σταθμούς οι δύο πατρινοί συνθέτες καλούν τους φιλόμουσους σε ένα ταξίδι στο χρόνο, σε μια μουσική συνοδοιπορία με θέματα από έργα των Bach, Haydh, Grieg, Beethoven, Franck, Debussy. 
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί σε ένα μαγευτικό τοπίο της φύσης, στο πατρικό Γιάννη Κουτσοχέρα, στην Άνω Ζήρια, το Σάββατο 9 Αυγούστου 2025, στις 20.30, οπότε και θα φωτίζει η πανσέληνος του Αυγούστου. 
Στο τραγούδι συμμετέχουν οι: Αλίκη Ζαφείρη, Μαρίνα Αγγελοπούλου, Ιωάννα Γκέλλη, Ευτυχία-Μαρία Κοντογεωργοπούλου, Φωτεινή Ξυπολιά, Φλωρεντία Τασιάνη, Λάμπης Κονόμης, Βασίλης Κωνσταντάρας, Σεραφείμ Μαργαρίτης. 
Στο πιάνο ο Ανδρέας Αδαμόπουλος και στο μπουζούκι ο Κυριάκος Γιαννόπουλος. 
Ενορχηστρώσεις και σχόλια ο Λουκάς Αδαμόπουλος, 
Φωνητική διδασκαλία: Αλίκη Ζαφείρη.


Τετάρτη 6 Αυγούστου 2025

ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΥΡΙΩΝ ΝΑΞΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟ


ΑΝΕΤΕΙΛΕΝ ΜΕΝ Α ΣΕΛΛΑΝΑ 
Αρχαίο Ιερό των Υρίων Νάξου
Σάββατο 9 Αυγούστου 2025, 21:00 
Από την Σαπφώ στα ποιήματα και τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη, από τους Αρχαιοελληνικούς Ύμνους στον Μπαχ, τον Ντεμπυσί και τον Σκριάμπιν. Με το ολόγιομο φεγγάρι στο αρχαίο Ιερό των Υρίων, μία διαδρομή γεμάτη εκπλήξεις, αναπάντεχες στροφές και αποκαλύψεις. 
Δάφνη Πανουργιά, τραγούδι 
Γιάννης Φιλιππουπολίτης, πιάνο 
Χρήστος Γιώνας, πιάνο 
Νίκος Μαυρίδης, βιολί 
Καθλήν Καλογερά, βιόλα 
Απαγγελία: Μιχάλης Καλαϊτζής 
Επιμέλεια: Παναγιώτης Ανδριόπουλος και Αλέξανδρος Καλογεράς

Τρίτη 5 Αυγούστου 2025

ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΤΙΣ ΚΡΟΚΕΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟ ΒΡΕΤΤΑΚΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΙΚΗ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ (ΒΙΝΤΕΟ)


Την Δευτέρα 4 Αυγούστου 2025, πραγματοποιήθηκε ένα αφιέρωμα στον ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο στην γενέτειρά του, στις Κροκεές Λακωνίας, στο πλαίσιο των εορτασμών των 100 χρόνων από την ίδρυση της Φιλαρμονικής και του Πολιτιστικού Συλλόγου Κροκεών (1925-2025). 
Η εκδήλωση έλαβε χώρα στο προαύλιο του Πνευματικού Κέντρου Κροκεών, ακριβώς 34 χρόνια μετά τον θάνατο του ποιητή, στις 4 Αυγούστου 1991, όταν ο Νικηφόρος Βρεττάκος άφησε την τελευταία του πνοή στην αγαπημένη του Πλούμιτσα, τον μικρό οικισμό κοντά στις Κροκεές, όπου γεννήθηκε και έζησε μεγάλο μέρος της ζωής του. 
Το μουσικοποιητικό αφιέρωμα, που επιμελήθηκε ο Γεώργιος Αντ. Παυλάκος, περιλάμβανε μελοποιημένη ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου από τους Μίκη Θεοδωράκη, Τερψιχόρη Παπαστεφάνου, Λάζαρο Θεοδωράκο και Γεώργιο Παυλάκο. 
Με αφορμή και τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Μίκη Θεοδωράκη, παρουσιάστηκε η Καντάτα «Μαργαρίτα» του συνθέτη, για χορωδία, ορχήστρα και αφηγητή, σε ποίηση Νικηφόρου Βρεττάκου, το οποίο έγραψε ο Θεοδωράκης το 1946, σε ηλικία 21 ετών.
Το έργο «Μαργαρίτα» διηύθυνε ο Βαλερύ Ορέσκιν, ο οποίος έκανε και την μεταγραφή του έργου για μικρό μουσικό σύνολο. 
Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν και τραγούδια του Μ. Θεοδωράκη, σε μια μυστική συνομιλία του συνθέτη με τον Κροκεάτη ποιητή. 
Ποίηση του Νικηφόρου Βρεττάκου διάβασαν οι ηθοποιοί: Μαρία Αλιφέρη και Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος. 
Σόλο τραγούδι η Δάφνη Πανουργιά. 


Συμμετείχαν: η χορωδία Conduit Ensemble, σε διδασκαλία του Κωνσταντίνου Μανωλκίδη και οι μουσικοί: 
Μαργαρίτα Σούκα, όμποε 
Μαρίνος Γαλατσινός, κλαρινέτο 
Γιώργος Παναγιωτόπουλος, βιολί 
Μαρίνα Κολοβού, βιολοντσέλο 
Γιώργος Παυλάκος, πιάνο 
Βαγγέλης Ζωγράφος, κοντραμπάσο. 
Κατά την διάρκεια της εκδήλωσης προβλήθηκαν βίντεο με τον Νικηφόρο Βρεττάκο να μιλάει για τις Κροκεές, αλλά και να συνομιλεί με τον Μίκη Θεοδωράκη για τον Άγγελο Σικελιανό. Το συγκεκριμένο βίντεο – ντοκουμέντο ετοίμασε και ευγενώς παραχώρησε για την εκδήλωση ο ιστορικός Κινηματογράφου και συγγραφέας Γιάννης Σολδάτος. Επίσης, προβλήθηκε απόσπασμα συνέντευξης του Ν. Βρεττάκου στην Μαρία Αλιφέρη από το αρχείο της ΕΡΤ. 
Ακόμα, ο Κων/νος Κωνσταντόπουλος διάβασε κείμενο του μουσικοκριτικού και συγγραφέα Γιώργου Μονεμβασίτη, που αναφέρεται σε μια προσωπική συζήτησή του με τον Μίκη Θεοδωράκη για τον Νικηφόρο Βρεττάκο. 
Για το έργο «Μαργαρίτα» των Θεοδωράκη – Βρεττάκου μίλησε ο Παναγιώτης Αντ. Ανδριόπουλος.


Παράλληλα, στο Πνευματικό Κέντρο Κροκεών, λειτούργησε έκθεση με αρχειακό υλικό για τον Νικηφόρο Βρεττάκο, που διοργανώνει ο δήμος Ευρώτα, η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη της Σπάρτης και το Αρχείο του Νικηφόρου Βρεττάκου.
Ο Ηλίας Παναγιωτακάκος έγραψε στο krokeai.gr για την εκδήλωση: 
"Το κοινό, συγκινημένο, τίμησε με σεβασμό τον ποιητή του Ταϋγέτου, τον άνθρωπο που μίλησε για τον άνθρωπο, τη φύση, την πατρίδα και το φως. Ένα αφιέρωμα που δεν ήταν απλώς μνήμη, αλλά παρουσία.
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος έδωσε ξανά το “παρών” στην αυλή του Πνευματικού Κέντρου Κροκεών, εκεί όπου η ποίηση συναντά την ψυχή της μουσικής. Ήταν μια υψηλής αισθητικής βραδιά, που τίμησε τον ποιητή της αγάπης και του φωτός, και παράλληλα ανέδειξε τη διαχρονική αξία του έργου του". 

Related Posts with Thumbnails